Współczesny rynek usług i towarów przenosi się coraz bardziej do przestrzeni cyfrowej. Zawieranie umów drogą elektroniczną stało się codziennością, co rodzi wiele pytań dotyczących ochrony konsumentów w tej nowej rzeczywistości. Umowy cyfrowe, mimo że wygodne i szybkie, niosą za sobą ryzyka, które wymagają odpowiednich regulacji prawnych, aby zapewnić właściwą ochronę konsumenta.

Ochrona konsumenta a umowy zawierane elektronicznie

Podstawą ochrony konsumenta w przypadku umów zawieranych drogą elektroniczną jest zapewnienie, że prawa konsumenta nie będą naruszane na skutek specyfiki formy zawierania tych umów. Przepisy ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U. z 2020 r., poz. 287) szczegółowo regulują obowiązki przedsiębiorcy oraz prawa konsumenta w kontekście umów zawieranych na odległość, w tym drogą elektroniczną.

Kiedy mówimy o ważności umowy elektronicznej

Aby umowa zawarta drogą elektroniczną była ważna, musi spełniać pewne kryteria. Po pierwsze, strony umowy muszą wyrazić zgodę na jej zawarcie w sposób jednoznaczny. Zgodnie z art. 66 Kodeksu cywilnego, oferta złożona drogą elektroniczną jest skuteczna, jeśli jej treść umożliwia zidentyfikowanie oferty i jej przyjęcie przez drugą stronę.

Dodatkowo, zgodnie z ustawą o prawach konsumenta, przedsiębiorca ma obowiązek dostarczenia konsumentowi jasnych i zrozumiałych informacji o warunkach umowy przed jej zawarciem. W szczególności, przedsiębiorca musi poinformować konsumenta o jego prawach, w tym o prawie do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni, bez podania przyczyny.

Czy muszę podpisywać umowę podpisem elektronicznym?

Podpis elektroniczny w Polsce jest regulowany przez Ustawę z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (Dz.U. z 2016 r., poz. 1579).

Umowa zawarta elektronicznie jest ważna, jeżeli jest opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Taki podpis ma moc równą podpisowi własnoręcznemu i jest uznawany we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Warto jednak pamiętać, że w przypadku umów zawieranych z konsumentami, w większości sytuacji nie jest wymagane użycie kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Forma elektroniczna, o ile spełnia inne wymagania, może być wystarczająca do uznania umowy za ważną, co jest zgodne z art. 78(1) Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 78 Kodeksu cywilnego, dla ważności umowy konieczne jest zachowanie formy pisemnej, o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej. Forma elektroniczna jest uznawana za równoważną formie pisemnej, jeśli została opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym (art. 78(1) Kodeksu cywilnego).

Zasady ochrony danych osobowych

W przypadku umów zawieranych elektronicznie, należy również uwzględnić przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. (RODO), dotyczące ochrony danych osobowych. Przedsiębiorca jest zobowiązany do przestrzegania zasad przetwarzania danych osobowych konsumenta, w tym informowania o celach i podstawach prawnych przetwarzania danych oraz prawach przysługujących konsumentowi.

Ochrona przed nieuczciwymi praktykami

Konsument, zawierając umowę drogą elektroniczną, jest narażony na różnego rodzaju ryzyka, w tym na nieuczciwe praktyki handlowe. Prawo unijne oraz krajowe przewiduje szereg mechanizmów ochronnych, mających na celu zapobieganie takim praktykom. Należy do nich m.in. prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni bez podania przyczyny oraz obowiązek przedsiębiorcy do informowania o wszystkich istotnych warunkach umowy.

Dodatkowo, konsument ma prawo do złożenia reklamacji i dochodzenia swoich roszczeń w przypadku niezgodności towaru z umową lub świadczenia usługi niezgodnej z umową. Przedsiębiorca ma obowiązek rozpatrzenia reklamacji w ustawowo określonym czasie i poinformowania konsumenta o wyniku postępowania reklamacyjnego.

Ochrona konsumenta w umowach zawieranych drogą elektroniczną zapewnia bezpieczeństwo obrotu prawnego w dobie cyfryzacji. Przepisy prawa jasno określają obowiązki przedsiębiorcy oraz prawa konsumenta, co ma na celu zapewnienie, że nawet w przestrzeni wirtualnej, konsument będzie mógł czuć się bezpiecznie, a jego prawa będą chronione.

Nasza kancelaria specjalizuje się w kompleksowej obsłudze przedsiębiorstw. Pomagamy firmą między innymi w przygotowaniu odpowiednich umów oraz regulaminów. Bez względu na to, czy podejmują Państwo współpracę z klientami w Polsce czy też za granicą, nasz zespół radców prawnych jest gotowy pomóc w zakresie dostarczenia profesjonalnej umowy elektronicznej, która zapewni bezpieczeństwo Państwa firmy oraz kupującego.