Gdy umiera małżonek i opadają emocje pojawiają się pytania: Co dalej? Jak sobie teraz poradzę/poradzimy? Niestety, konsekwencje tego zdarzenia są również odczuwalne w sferze finansowej. Stąd też ustawodawca przewidział możliwość ubiegania się o świadczenia z ZUS-u dla wdowy/wdowca.
Podstawowym świadczeniem, o które może się ubiegać wdowa/wdowiec jest renta rodzinna. Na mocy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która:
- w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo
- spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.
Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.
Renta rodzinna przysługuje także uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Kryterium „uprawnionego członka rodziny” będzie spełnione, jeżeli wdowa/wdowiec:
- w chwili śmierci małżonka osiągnął/osiągnęła wiek 50 lat lub był(a) niezdolny(a) do pracy albo
- wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu/żonie, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej;
Ponadto, prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowiec/wdowa, który(a) osiągnął(a) wiek 50 lat lub stał(a) się niezdolny(a) do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego/jej śmierci lub od zaprzestania wychowywania w/w osób (dzieci).
Co w przypadku, gdy małżonek nie spełnia w/w kryteriów?
Przywołana ustawa przewiduje, że w takiej sytuacji przysługuje okresowa renta rodzinna, przy czym dodatkowo należy spełniać kryterium nieposiadania niezbędnych źródeł utrzymania here are the findings. Wówczas okresowa renta rodzinna przysługuje:
- przez okres jednego roku od chwili śmierci męża/żony;
- w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata od chwili śmierci męża/żony.
Jeżeli śmierć małżonka nastąpiła wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej to wówczas wdowiec/wdowa może ubiegać się o rentę rodzinną wypadkową i jednorazowe odszkodowanie.
Renta rodzinna wypadkowa przysługuje po ubezpieczonym lub renciście uprawnionym do świadczenia na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, który zmarł wskutek następstw wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Aby nabyć prawo do renty rodzinnej wypadkowej wdowa/wdowiec musi spełniać takie same warunki jak przy ubieganiu się o rentę rodzinną z ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje wdowie/wdowcowi (za wyjątkiem orzeczonej separacji) po małżonku, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Odszkodowanie to przysługuje również w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego. Jest to jedyny wymóg, aby ubiegać się o to świadczenie.